IZO IZOLI AŞIRETI

İzol Aşireti ve Tarihi:1

Öncelikle Altını çizerek başlıyayım!

İzollular  Celaleddin Harzemşah'ın  ordusunun asli parçasıdır.  Ana yurtları Harzemşahlar imparatorluğuSınırlarında idi, yani İran'ın Kuzey doğusundaki  Türkistan ile Horasan arasında.

 1220Tarihinde Dünyanın en vahşi milleti Olan  Moğol& Tatar istilası ve talanı başlayınca İzollular Muhammed & Celaleddin Harzemşah komutasında 1-2 yıl mücadele edip savaştılar.

Harzemşahlar, O günkü İslam devletleri olan; Abbasi Halifeliği, Rum Selçukluları (Anadolu ) ve Eyyübi olarak bilinen Suriye'lilerden ittifak için yardım istediler. Ne yazık ki beklenen düzeyde yardım gelmedi. Bunun üzerine Sultan Celaleddin Harzemşah Tebriz den Anadolu ya yani eski adıyla Diyar ı Rum’a girdi.

Celaleddin Harzemşah1225- 1227 Yıllarında Tebriz'den Harput' a kadar olan bölgeyi  fethetti. 

İzollularÖnce Erzen-i Rum (Erzurum), Cebel-i Çur, Çewlik (Bingöl), Kızıl Kilise (Nazmiye) Dersim yakınlarındaki  Bağin kalesi  civarına yerleşmişlerdi.

"İzolluların Anadoludaki ilk yerleşiminin "(1) yazılı belgesi 1232 lerde Anadolu Rum Hükümdarı Allaeddin Keykubat'ın da mührünün olduğu Şeceredir. Harzemlilerin Lideri! Ölünce,  Rum Hükümdarı Allaeddin Keykubat, Bağin kalesine gelerek civarındaki Harzem aşiretlerinden Moğollara karşı Tampon bölge oluşturmuştur. Bu konudaki belgeyi yayınlayan Yazılı kaynaklar dan biri (Bakınız Doğu illeri ve Varto Tarihi 5,baskı sayfa 104   M.Şerif Fırat) dir.

Bu döneme tarihi olarak bakarsak, OrtaAsya da ve Anadolu da islam Birliği mücadelesi veren Sultan Celaleddin Harzemşah (Celüliddin Harzemşah) bu mücadeleyi ihanetler yüzünden,kaybetmiştir. Başta Kardeşi Gıyaseddin 'inin ihaneti ve diğer ihanetler yüzünden kaybetmiştir(!)...

1230 Yassıçimen Yenilgisinden sonra, Bir süre Azerbaycan sonra, Silvan ( Meyafarkin),Sonra  Silvan’dan Dersim - Cebel-i Çur ( Çewlik), Bingöl bölgesine Geçip, Toparlanmaya çalışan Sultan’ın burada bir Kürt tarafından öldürüldüğü rivayet edilmektedir. "Bu rivayet doğru değildir. Bu cinayet, rivayet olarak da olsa Kürtlere atılmış bir iftiradır."

Dersim - Cebel-i Çur( Çewlik ) Bingöl bölgesinde Sultan Celaleddin Harzemşah Öldürüldükten sonra Başsız Kalan Harzemliler, o dönem bölgedeki değişik devletlere Katıldılar.

Bu kapsamda (İzol Aşireti de başlangıçta Anadolu Rum Selçuklularına katıldı. İzol aşireti O zaman Bağin ( Dedebağ) bölgesine 12 aşiret ile birlikte Moğollara karşı Tampon bölge oluşturulmak amacıyla yerleştirildiler.  Şecere buna da kaynaklık etmektedir.

1237 de Rum sultanı Alaaddin Keykubat, Oğlu tarafından zehirlenince, Harzemlilerin başında  Harzemşah Beylerinden Kayırhan bulunmakta idi.  Ancak O dönemin Selçuklu siyasetçileri Kayırhan'ı istemediler. Çünkü Kayırhan Rum Selçukluların yeni hükümdarı Gıyaseddin Keyhüsrev'in Cülüs Törenine gidip; Biat etmemişti. Bu nedenle Kayırhan, Yeni Rum sultanı yardımcısı tarafından Sivas' a götürülüp hapsedildi.

Kayır Han 'ın zindanda işkence ile ölümü üzerine İzolaşireti ve diğer bazı Harzemli aşiretler Selçuklu Hükümdarlığından ayrılıp, Daha güneye Urfa, Harran, Rakka bölgesine yerleştiler.  "Düzeltme Yerleştiler kelime olarak yanlış "göç ettiler" daha doğru ifadedir Ayrıca Bu noktadan sonraki İzol  tarihi de çok çok iyi biliyorum ama Tarihçiler ve Akademisyenler zahmet edip araştırsınlar kadar hazır bilgi tembelleştirir. "

İzollular da Kürtlerle kız alıp vererek Akraba olup dilleri ve bazı yerlerde de mezheplerini benimseyip karışmaya başladılar. Bu kaynaşma İzolluların Kürtleşmesinin yada Kürt sanılmasının  başlangıcıdır. Fakat Asıl Kürtleşme sonradan olmuştur(3)  Bu tarihten sonraki kısımların ayrıntılar daha sonra yayına alınacaktır.
Parantez içindeki rakam numaraları açıklamaları ve kaynakları ayrı bir Sayfada yayınlanacaktır......

İzollular'ın Selahaddin Eyyubi'den sonra Haçlılara geçen Kudüs'ü  Yeniden Fethedip İslam’ın eline geçmesine büyük katkıları olmuştur.!!! Bu yüzden İzolluların mezhebinin Suniliği tartışılmazdır. Ancak Günümüzde İzollular farklı yerlerde farklı mezheplere bağlanmışlardır.

Ancak bazı izollular sonradan bulundukları bölgeye göre değişmişlerdir. Çoğunluğu Hanefi , Şafi dir.  Ancak Dersim-Mazgirt Bölgesindeki İzol ( Hizol )aşireti bölgede hem İsim değişimine hem de Mezhep değişimine uğramıştır. Bunu da tarihi kaynaklarda görebiliyoruz. Ancak Bazı İzollular ise çok daha ağır tahribata uğradıkları için hem isim hem de mezhep değişimine uğramıştır. Erzincan Sivas Bölgesine göç eden Koçgiri aşiretinin de izollu olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır. "Not: Dürüst olmakta yarar var Koçgiri  aşireti konusunda henüz yeterince emin değilim, Ancak biraz çalıştıktan sonra bu aşiret hakkında da altını çizerek konuşabilirim... "

Bütün İzol, Hizol, Koçgiri, Kırğan, Tırkan, Karakeçili aşiretleri birdir Aynı davanın kardeşidir. Suriye'den Ş.Urfa, Siverek, Malatya, Bingöl,  Erzurum'a hatta Erzurum'dan Sivas'a kadar olan yerlere yerleşmişlerdir.Bir arkadaşımızın yazım hatamızı hatırlatmasıyla  Adıyaman da da çok cidi miktarda İzol aşireti mevcuttur. İzollular’ın Bazılar yeni bölgeler de yeni isimlerle anılırken Fırat Havzasındakiler En eski isimlerini izol ismini muhafaza edebilmiştir.

İzollular'ın Bilinen merkezi Siverek Karacadağ ve Malatya olarak bilinir Merkezden ayrılan izollular değişik nedenlerle buralardan ayrılmışlardır. Bütün İzollular Birdir Hepsi Celaleddin Harzemşahın Askerleridir. Yani İzollular Osmanlı öncesi eski Türk Öncü birlikleridir. Ne kadar Türk yada Kürtleşmiş Türk mü olduklarına gelince Bunun yorumunu yapmak benim için zor. Ama Kökenleri Kürt değil.  

Ayrıca İzollular Siwedi beyleri bünyesinde (Bknz Evliya Çelebinin Seyahat Namesi )Pazuki Kürt aşiretlerine karşı savaştıkları ve Gene İzolluların 4. Murat'ın Revan seferine İzollular, Tırkan’lılar  Siwedi Beylerinin askerleri olarak seferlere katılmışlardır ve Doğu Revan Erivan ve Bağdat ve seferlerinde büyük yararlılık göstermiştir. Bu durumda İzolluların Türklüğü hakkındaki söylencelerin Pekiştiğini görmek ve düşünmek gerek.